Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία η οποία σαν πρώτο στόχο έχει να δημιουργήσει μια σχέση που έχει ως θεμέλιο της, την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο. Η θεραπευτική σχέση παίζει το σημαντικότερο ρόλο για την πορεία της θεραπείας και την χαρακτηρίζει το ενδιαφέρον του θεραπευτή προς τον θεραπευόμενο, ο σεβασμός, η ειλικρίνεια και η εχεμύθεια. Ο διάλογος είναι πολύ σημαντικός στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας και μαζί με κάποιες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιεί ο θεραπευτής έχει ως στόχο να βοηθήσει το άτομο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να εκφράσει τις σκέψεις και τα αισθήματά του, να αναπτύξει την προσωπικότητα του και να βελτιώσει τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Έτσι στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να κάνει πιο δυνατό το άτομο και επίσης να προάγει την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής του.
Στην καθημερινότητα όλοι αντιμετωπίζουμε διάφορα προβλήματα τα οποία μπορεί να είναι από πολύ απλά έως και πολυσύνθετα. Συνήθως προσπαθούμε να τα λύσουμε μόνοι μας ή με την βοήθεια φίλων και της οικογένειας μας. Όμως κάποιες φορές τα προβλήματα υπερβαίνουν τις δυνατότητες μας και παρά τις προσπάθειες μας παραμένουν άλυτα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Βιώνουμε δυσάρεστα και έντονα συναισθήματα τα οποία δεν υποχωρούν με αποτέλεσμα να εμποδίζουν την λειτουργικότητα μας και να υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής μας. Τότε πρέπει να αναζητήσουμε την βοήθεια κάποιου ειδικού. Έτσι μέσα από την ψυχοθεραπεία αποχτούμε αυτογνωσία και μαθαίνουμε διάφορους αποτελεσματικούς τρόπους για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες μας και να ξεπερνάμε τα προβλήματα μας.
• Προβλήματα σχέσεων και επικοινωνίας με τους άλλους • Μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση • Οι διαταραχές της διάθεσης όπως η κατάθλιψη, το άγχος, οι κρίσεις πανικού και οι φοβίες • Διαταραχές πρόσληψης τροφής • Προβλήματα συμπεριφοράς όπως οι εκρήξεις θυμού και η παρορμητική συμπεριφορά • Έμμονες ιδέες και ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές • Δυσκολία προσαρμογής σε χρόνια προβλήματα υγείας ή μια σοβαρή πρόσφατη διάγνωση • Τραυματικές εμπειρίες, πένθος, απώλεια • Προβλήματα ύπνου • Χρόνιος πόνος και ψυχοσωματικά προβλήματα όπως κεφαλαλγίες • Σεξουαλικά προβλήματα ή αναζητήσεις • Δυσκολία προσαρμογής στον εργασιακό χώρο ή δυσκολίες που απορρέουν από την αλλαγή περιβάλλοντος
Αρχικά αναλύονται και αξιολογούνται τα προβλήματα του θεραπευόμενου ώστε να γίνουν κατανοητά στον ψυχοθεραπευτή. Στην συνέχεια είναι πολύ σημαντικό ο ψυχοθεραπευτής να πάρει το ιστορικό του ασθενούς, έτσι είναι πιο εύκολο γι’ αυτόν να αναγνωρίσει τις αιτίες των προβλημάτων. Ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος συμφωνούν από κοινού για τους στόχους και την πορεία της θεραπείας. Η ψυχοθεραπεία γίνεται συνήθως μία φορά την εβδομάδα ή κάθε 15 μέρες και διαρκεί από 45 λεπτά έως 1 ώρα. Η συνολική διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από την φύση και τις ιδιαιτερότητες των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η λήξη της θεραπείας γίνεται εφόσον τα συμπτώματα του θεραπευόμενου έχουν αντιμετωπιστεί και οι στόχοι που έχουν τεθεί έχουν επιτευχθεί. Σημαντική είναι η δέσμευση που πρέπει να υπάρχει στην θεραπεία και από τον θεραπευτή αλλά και από τον θεραπευόμενο. Η ψυχοθεραπεία γίνεται μέσα σε ένα πλαίσιο εχεμύθειας, εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού.
Και η ψυχοθεραπεία αλλά και η συμβουλευτική οδηγούν το άτομο στο να κατανοήσει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του που οδηγούν σε προβλήματα. Έτσι με αυτόν τον τρόπο το άτομο θα καταφέρει να προάγει την ψυχική του ευημερία. Η συμβουλευτική εστιάζει κυρίως στο να βρίσκει εναλλακτικές προτάσεις και λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα που απασχολούν το άτομο. Δηλαδή αντιμετωπίζει το σύμπτωμα και πολύ συχνά εντοπίζει και το αίτιο. Όμως η αντιμετώπιση του αιτίου εντάσσεται κυρίως στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας.